Neden “Gelmez Yola Gidiyoruz?

Ahlâkı ve Gezegeni Tükettik Gelmez Yola Gidiyoruz adını verdiğimiz kitap aslında insanlık tarihinin bir özeti gibi sanki. Öncelikle belirtelim bu bir “fütürist” kitap. En az 100 yıl sonrasına bakıyor!

Haziran 2015’de TEİD Etik ve İtibar Derneği’nin Zirvesinde “Gelmez Yola Gidiyoruz” başlıklı bir konuşma yapmıştım. Aşık Veysel’in son şiirinden ilham aldığım bu sunumda neden ve nasıl ahlâkı ve gezegeni tükettiğimizi örneklerle paylaşmıştım. Bu sunumdan sonra bu kitabı yazmak şart oldu.
Tarım devrimi ile birlikte düğmeleri yanlış iliklemeye başlamış olan insanlık, kendisi ve bu gezegendeki tüm canlılar için bir “kötülükler piramidi” inşa etmiş. Şimdi  zirvede, aşağı bakıyor ve işin içinden nasıl çıkacağını bilmiyor.“Yapay zekâdan” medet umuyor!

Kitap, içinden geçmekte olduğumuz dönemde gündemin en üst sıralarındaki sürdürülebilirlik masallarının etrafında geniş bir tur atıyor. Sıfır atık, sosyal raporlar, kurumsal sosyal sorumluluk, ESG gibi farklı başlıklarla içini doldurduğumuz bu masallarla aslında orta sahada top dolaştırdığımızı iddia ediyor.Çünkü, kirli ilişkiler, kirli siyaset ve kirli para ile kirlenen dünyamızı fosil gündemin temizleyemeyeceğini iddia ediyor ikinci bölümde. Fosil kafalı yöneticilerin tüm sektörlerde “alışkanlıklarını” terk etmek niyetine olmadığını örneklerle anlatıyor kitap. Bu kafaların en güzel örneklerinden birini hep topu 150 yıllık geçmişi olan ilaç endüstrisinde görürüz. Neden 100 yıl sonra İlaç Şirketleri Kalmayacak iddiamı da bir başka konuşmamda anlatmıştım. Onu da bu kitaba dahil ettim.

Tabii ki “Mad men” toplumuna dönüşmüş olan dünyamıza tüketim kültürünü kodlamış olan pazarlamanın “kımıl zararlıları” kapsamlı bir şekilde eleştiriliyor. Bunlar sayesinde her birimizin “ne pahasına olursa olsun” tüketim alışkanlığı soyadımızı “iklim krizi” yaptı! 

Kitabın, bu süreci iyi yönetemeyen ulus devletlerle bir hesaplaşması var.  Bu yüzyılın sonunda ulus devletlerin dağılcağını, yok olacağını iddia ediyor kitap. Ve tabii Amerika Birleşik Devletlerinin de… Tabiat ana ile devlet baba boşanmanın eşiğinde!

Kitabın asıl iddiası bu anlatılanların ve yaşananların ışığında nasıl bir dünyaya doğru yol aldığımızla ilgili çözümlemeleri. Bir tarafımızda “kötücül alışkanlıklarımızı” terk etmemek iddiamız nedeniyle “hayatta kalma” (survival)  dönemine bilet aldığımız gerçeği… Diğer yanda ise kötü senaryoların içinden yeni bir toplum sözleşmesi çıkar mı? Kitap “Wiki-Toplum” adını verdiği bu yeni ortak yaşam modelini masaya yatırıyor. Aycan Gönenç’in karikatürleri bu süreci güçlü çizgiler ile anlatıyor.

İyi okumalar…

(*) Kitabı internet kitapçılarında veya yayıncı Cinius sayfalarından temin edebilirsiniz