SALİM KADIBEŞEGİL / 1986

ÖNSÖZ

Bu kitap günümüzdeki görünümüyle halkla ilişkiler adını verdiğimiz çağdaş bir olguyu tanıtmaya çalışıyor. Neresinden bakılırsa bakılsın halkla ilişkiler günlük yaşantımız içinde çok sık kapısını çaldığımız ve yardım istediğimiz bir olgu oldu artık. Günlük yaşantımızı bu derece paylaştığımız bu çağdaş olgu hakkında acaba ne kadar bilgi sahibiyiz? Elimizi attığımız her konuya halkla ilişkiler adını takmak acaba ne dereceye kadar doğru?
Çağdaş halkla ilişkilerin ülkemizdeki iz düşümü oldukça değişik ve farklı yorumlanıyor. Açık söylemek gerekirse, olur olmaz her şeyin halkla ilişkiler olarak nitelendirildiği ortamlarda bulmaktayız kendimizi. Kimi çevrelerce 20.yüzyılın mesleği olarak değerlendirilen bu olguya haksızlık etmemek ve nasıl görünmesi gerektiğne dair bilgiler aktarmak zorunluluğu bu yayının gerçekleşmesine yöneltti bizleri.
Halkla ilişkiler çok engin ve sınırsız bir konu. Özellikle yabancı kaynaklarda üzerinde yüzlerce kitap yayınlanmış, binlerce araştırma yapılmış bu konu üzerinde iddialı bir kitap yayınlamak gerçeği yansıtmak gerekirse boyutlarımızı biraz aşmakta.
Ama şöyle bir yaklaşım daha tatminkar bir sonucu ortaya koymakta:
Özellikle geçtiğimiz yıllarda Gazetecilik ve Halkla İlişkiler okullarından mezun olup hayata atılan öğrenci kardeşlerimizin bir çoğunun bu konuda Türkçe yayınlanmış kaynak yayınların sınırlı sayısı üzerinde sorunları bulunmaktaydı…
Bu okullarda mezun olmayan ancak benzer dallardaki eğitimlerine paralel iş hayatında halkla ilişkiler yöneticiliği pozisyonuna gelmiş meslektaşlarımızın aynı sıkıntıları da buna eklenmekteydi..
Bir de genelde konuyla içiçe olmayan ama çok sayıda yayının sayfalarını çevirmeden halkla ilişkiler konusunda bilgi sahibi olmak isteyen bir kitle söz konusuydu..
Bu isteğin sonucu, bizi yüzeysel de olsa halkla ilişkiler konusundaki teorik ve pratik bilgileri birleştirici ve konuları ana başlıklarıyla yansıtan bir yayının hazırlanmasına yöneltti.Sayfalarını çevirmekte olduğunuz bu yayın içeriğini oluşturan konu başlıkları gerçekte ayrı birer inceleme ve kitap konusu olarak karşımızda durmaktadır.
Yayın 3,5 yılı aşkın bir kaynak tarama ve araştırmanın ürünüdür. Bu nedenle, satırlarımız arasında gerçek anlamda bu mesleğin önemine inanarak bana yardımcı olan ve teşekkür borçlu olduğum çok sayıda arkadaşım ve meslektaşım bulunmaktadır. Sabırlı çalışmaları ile bana yardımcı olan E.Ü. Basın Yayın Yüksek Okulu stajyerlerim Sezin Şenakar, Sultan Tülay Sükun, Uğur İlkhız ve Sevgi Açan’ın halkla ilişkiler konusuna olan duyarlılıklarını övgüyle belirtmek gerekir.
Zorla halkla ilişkiler mesleğinin içine itip düzenli yaşantısını bozduğum ancak mesleğin yetenekli bir kişi kazanmasından ötürü sevindiğim eski yardımcım ve dostum İ.Hakkı Kesirli’nin titiz çalışmasına ayrıcalıklı bir teşekkür borçluyum.
Turyağ’daki yardımcım Begüm Dilmen(Üçer) ile E.Ü.Basın Yayın Yüksek Okulu Öğretim Üyelerinden Doç.Dr.Şadan Gökovalı’nın yapıcı eleştirileri ve redaksiyonları daha az yanlışlı bir yapıtın ortaya çıkmasını sağladı.
Herhalde “Teşekkürün” önemli bir yapını eşim Aysen’e ayırmak zorundayım. Aylar sürek dağınıklık, bu yayının çıkmasıyla sona erdi. Sabırlı bekleyiği, anlayışı ve “pes” ettiğim anlarda beni moralman güçlendiren yaklaşımı ile bu yayının sizin önünüze gelmesini sağladı.
Kitabın yayınlanmasında her türlü ilgiyi gösteren, maddi ve manevi fedakarlıkta bulunan yayıncı Tükelmat A.Ş.’ye ve değerli dostum Ahmet Tükel’e de bu satırlar arasında “Teşekkür” mesajını iletmeyi önemli bir görev biliyorum.
Kitabın yayın aşamasında karşılaştığım finansman darboğazının çözümünde değerli katkılarıyla bana destek olan aşağıda adları yazılı kuruluşlara ve yöneticilerine teşekkürlerimi sunuyorum.
Mutlu ve sağlıklı günler dileğiyle.

M.Salim Kadıbeşegil
1 Eylül 1986, İzmir

İçten Teşekkürlerim

Anadolu Bankası
Cumhuriyet Gazetesi
Çimentaş T.A.Ş.
Halk Sigorta T.A.Ş.
Meptaş Dış Ticaret
Semt A.Ş.
Leyla Çiçekçilik
Pen Ajans
Pınar Süt A.Ş.
Sabah Gazetesi
Türkiye İş Bankası
Yeni Asır Gazetesi
Yu-Pi A.Ş.

İçindekiler


1. Halkla İlişkiler Nedir?

  • Zavallı halkla ilişkiler
  • Halkla ilişkilerin halkla ilişkileri
  • Halkla ilişkiler çok yönlüdür
  • Her uygulama halkla ilişkiler değildir
  • Tanımların uygulama ile bütünleşmesi
  • Günümüzün yöneticisi ve halkla ilişkiler
  • Sosyal sorumluluk ve halkla ilişkiler felsefesi
  • Pazarlama ve halkla ilişkiler
  • Pazarlamanın gelişimi
    • Halkla ilişklierde durum
    • Büyük işletmelerde pazarlama ve halkla ilişkiler bölümlerinin görünümü
  • Söylediklerimiz… Söyleyemediklerimiz
  • Güven… Destek… Sempati…
  • Örnek Olay:Rekabetin yoğun olduğu bir dönem
  • Ek Bilgi:Halkla ilişkiler ne demek?

2. Halkla ilişkileri tarihçesi

  • Dünyada
    • Ivy L.Lee ve halkla ilişkiler
    • 1929 bunalımı
    • İlk profesyoneller
    • Uluslararası halkla ilişkiler örgütleri
  • Ülkemizde
    • Ülkemizde eğitsel faaliyetler
    • Örgütsel gelişim
  • Örnek olay:Bir okur mektubu

3. Halkla ilişkilerde temel prensipler

  • Sabırlı bir bekleyiş
  • Halkla ilişkiler gerçekleri örtbas etmez
  • Halkla ilişkiler bir kuruluşta herkesin sorumluluğudur
  • Halkla ilişkilerin organizasyon şemasındaki yeri
  • Bütçesiz halkla ilişkiler olmaz
  • Yeni kurulacak halkla ilişkiler bölümleri
  • Halkla ilişkiler sorumlusu
  • Uygulamaya yönelik ilkeler
  • Halkla ilişkiler “Meslek Yasası”
  • Örnek Olay(1):Bir halkla ilişkiler birimi oluşturulması
  • Örnek Olay(2):Halkla ilişkileri anlatmak

4. Halkla ilişkiler ve iletişim

  • Neden iletişim
  • Geri besleme(Feedback)
  • Günlük yaşamdan iletişim
  • İletişim ve sorumluluk
  • Kitle iletişimi
  • Kitle iletişim araçları
  • Informal iletişim
  • Formal iletişim
  • İletişim sürecinde dinleme yeteneği
  • Örnek Olay:Bir halkla ilişkiler kampanyası

5. Halkla ilişkiler ve reklamcılık

  • Kitle iletişim araçları ve birlikte doğan teknikler
  • Kar döngüsü
  • Ülkemizde reklam harcamaları
  • Reklam ve halkla ilişkilerin birbirinden ayrıldığı noktalar
  • Her iki tekniğin birlikte olduğu noktalar
  • Yer satın almak/Haber yayınlatmak
  • Reklam stratejisi ve halkla ilişkiler
  • Halkla ilişkilerin reklamı ve kurumsal reklamcılık
  • Kurumsal reklamcılığı yönelik bir araştırma
  • Örnek Olay:Bir oyuncak firmasının problemi
  • Ek bilgi:Reklam ve halkla ilişkilerin birbirinden ayrı tutulmaları gerekir
  • İmaj reklamlarından örnekler

6.İlişkiler ve propoganda

  • Antipatik kavram
  • Propoganda’da kullanılan teknikler
  • Örnek olay:Karadeniz gemisi yangını
  • Ek bilgi(1) Halkla ilişkilerde çalışanlar arasında “Consessus” sağlanmalı
  • Ek bilgi(2) İyi bir yönetici olmanın sırları nedir?
  • Ek bilgi(3) İyi yetişmiş bir halkla ilişkiler uzmanı kolayca iş bulabilir

7.Halkla ilişkiler politikaları

  • Karar süreci
  • Halkla ilişkiler sosyal bir felsefe ile içiçedir
  • Politikanın oluşturulması
    • Halkla ilişkilerin politika oluşturması
    • Ortak kararlarla politika oluşturulması
    • Politikada neler yer alacak
    • Politikanın planlanması
  • Yaygın örgüte sahip kuruluşlar
  • Sihirli değnek
  • Halkla ilişkileri kim yapacak?
    • Bağımsız kuruluşların yapısı
    • Halkla ilişkiler birimleri
    • Halkla ilişkiler faaliyetlerine girmeye değer mi?
  • Örnek olay:İlaç sektöründe halkla ilişkiler birimi kurulması

8.Halkla ilişkilerin kitle iletişim araçları

  • İletişim araçları kimin kontrolünde
  • İletişim araçlarının türleri
    • Yazılı iletişim araçları
    • Göze ve kulağa hitap eden araçlar
    • Organizasyon faaliyetleri ile imaj yaratmaya yönelik araçlar
  • En çok kullanılanlar
    • Gazete-Dergiler-Süreli yayınlar
      • Kuruluş içine yönelik
      • Kuruluş dışına yönelik
      • Hem kuruluş içine hem kuruluş dışına yönelik
    • Yazılı araçlarda diğer hususlar
    • Kurumsal görüntü
    • Mektuplar, bültenler
    • Halkla ilişkilerin görevlisi açısından bilinmesi gereken
    • Film ve video bant
    • Diğerleri
    • Organizasyon faaliyetleri ile imaj yaratmaya yönelik araçlardan örnekler
      • Toplantılar
      • Sergiler,fuarlar,festivaller
      • Seminer,simpozyum,panel
      • Yarışmalar,konserler,yardımlar
  • Örnek olay:Yurt dışından konuklarımız var
  • Örnek olay:Yeni Asır gazetesi haber bülteni kampanyası

9.Kitle iletişim araçları

  • Basın dediğimiz
    • Yaşantımızın bir parçası
    • Etkilidirler
    • Güçlüdürler
    • Watergate skandalının öğrettikleri
    • Basın ve halkla ilişkiler
    • Yönetenlerle yönetilenler arasında köprü
  • Gazeteler
    • Sahiplikler
    • Organizasyon
    • İlk Türk gazeteleri
  • Dergiler
    • Yayın yaşamında önemli dergiler
    • Dergilerde organizasyon
  • Radyo-Televizyon
  • Haber ajansları
    • Gelişimi
    • AP ve UPI
    • Diğerleri
    • Anadolu ajansı ve diğer ajanslarımız
    • Ajanslarda haber yazım teknikleri
  • Halkla ilişkiler görevlilerinin basınla ilişkileri
    • Küpür derleme
    • Basın bültenleri
    • Basın toplantıları
    • Basın kokteylleri
    • Basın turları
    • Ziyaretler ve yüzyüze ilişkiler
    • Özel haberler ve özel açıklamalar
    • Off the record
    • Yayın oranlarına göre basınla ilişkiler
  • Basın mensuplarının kuruluşlarla ilişkileri
  • Örnek Olay(1) Bir zor durum
  • Örnek Olay(2) Basın mensupları ne düşünüyor?
  • Bazı ülkelerin basın yaşamından görüntüler

10.Halkla ilişkiler ve araştırma

  • Araştırma neden gerekli?
  • Kendi kendimizi kandırmak
  • Nielsen’in ölüm fermanı
  • İş yaşamında araştırma
  • Halkla ilişkilerin araştırması
  • Halkla ilişkiler araştırmalarının yararları
  • Araştırma nasıl yapılmalı?
  • Bazı yayın organlarının okur profili araştırmaları
  • Örnek olay:Spora olan duyarlılık
  • Ek bilgi(1) Bazı yayın organlarının okur profili araştırmaları
  • Ek bilgi(2) Bir halkla ilişkiler kampanyası

11. Halkla ilişkilerin uygulama alanları

  • Halkla ilişkilersiz bir yapı düşünmek zor
    • Üst yönetimi halkla ilişkilere duyarlandıralım
    • Faaliyetler halkla ilişkiler birimleri aracılığı ile yönlendirilsin
    • Dışa yönelmeden önce iç halkla ilişkiler yapalım
    • Halkla ilişkiler ilkelerinden ayrılmayalım
  • Kurum içi halkla ilişkiler
    • Kurum içi iletişim yöntemleri
    • Sözlü iletişim
    • Çalışanların yönetimle iletişimi
  • Kamu kuruluşlarında halkla ilişkiler
    • Kuruluş çalışanlarının yönetime saygınlığı
    • Kurum ve kuruluşlar arasında yakınlaşma
    • Toplumla diyalog
    • Basınla ilişkiler
    • Neler yapılabilir?
  • Özel kesimde halkla ilişkiler
    • Hedef kitleler, hassas konular
  • Hayır Kurumları için halkla ilişkiler
  • Sendikalar ve halkla ilişkiler
  • Meslek kuruluşları ve halkla ilişkiler
  • Örnek olay:Ege Bölgesi Sanayi Odası halkla ilişkiler faaliyetleri
  • Ek bilgi:Sanayi kuruluşlarında halkla ilişkiler

12.Halkla ilişkiler programları

  • Nasıl bir yaklaşım?
  • Klasik halkla ilişkiler programı
    • Bilgi toplama
    • Planlama/programlama
    • Uygulama
    • Değerlendirme
  • Halkla ilişkilerde kitle saptaması
  • Zaman tabloları
  • Ek bilgi:Bir kamuoyu mesajı
  • Ek bilgi:Sosyal içerikli halkla ilişkiler ilanları

13.Halkla ilişkileri eleştirisi

Kaynakça